De Laat d Kanterstraat

Na de dood van Van den Brandeler, die veertien jaar het ambt van burgemeester in de sleutelstad bekleedde, is met de komst van de 51-jarige Louis Marie de Laat de Kanter, Leiden opnieuw verzekerd van een veertienjarig burgemeesterschap. De Laat de Kanter is nog maar kort in Leiden als zijn politieke carrière een aanvang neemt. In 1876 wordt hij na een herstemming (na de eerste stemming is er geen winnaar en heeft De Laat de Kanter tegen dat hij nog te kort in Leiden woont, tenminste... dat is als argument gebruikt) met 420 van de 800 stemmen gekozen en belandt zo in de gemeenteraad. Zijn portefeuille bevat onder meer 'fabricage'. Vier jaar later is hij burgemeester van Leiden.

Louis Marie de Laat de Kanter wordt op 22 januari 1829 te Goes geboren. Hij is het zesde van acht kinderen van Willem Albert de Laat de Kanter en Madelaine Henriëtte Jeanne Châtelain. Willem Albert heeft zijn achternaam, die eerst gewoon De Kanter is, veranderd in De Laat de Kanter. Oudere broer Jean Henri zal later net als Louis hoog op de politieke ladder klimmen. Hij schopt het tot lid van de Tweede Kamer voor het kiesdistrict Goes.

Adelborst
[body]Louis begint in 1844 aan een studie waar nu niet een-twee-drie uit blijkt dat hij een politieke carrière ambieert: de opleiding tot Adelborst (marine-officier in opleiding) in Medemblik.
Vijf jaar later bevaart hij, inmiddels Adelborst 1e klas, de zeeën aan boord van het fregat 'Prins van Oranje' om deel te nemen aan de derde Bali-expeditie. Dit was een strafexpeditie van het Nederlands-Indisch leger naar het vorstendom Bali in 1849 na het mislukken van de tweede expeditie. Hij zou er later de militaire Willemsorde voor krijgen...
"Bij Koninklijk Besluit van 11 december 1849 vond Z.M. de Koning goed aan de tot de tweede en derde expeditie naar Bali behoord hebbende militairen en schepelingen van de land- en zeemacht in het algemeen zijn tevredenheid te betuigen over hun bij die gelegenheid betoonde moed en volharding met de bepaling dat daarvan bij afzonderlijke dagorders, zowel in Nederland als in Indië, melding zou worden gemaakt en dat onder meer het vaandel van het zevende bataljon infanterie in Oost-Indië zou worden versierd met de Militaire Willemsorde voor de uitstekende bijzondere diensten, door dat bataljon bewezen, bij het omtrekken en aanvallen van de versterkingen van Djaga Raga op 15 en 16 april 1849."
(www.nederlandsekrijgsmacht.nl, derde expeditie naar Bali door Menke de Groot)

Huwelijk
In 1859 treedt hij in het huwelijk met Philippina Anna Petronella de Kanter. Ze is een volle nicht van Louis. Een huwelijk met iemand die zo dicht verwant is, is iets wat tegenwoordig de wenkbrauwen doet fronsen, maar in die tijd vrij normaal werd gevonden. Ze is in Paramaribo geboren op 12 maart 1836. Het huwelijk is gesloten op 20 oktober 1859 te Zaltbommel. Snel daarna wordt hun eerste kind geboren en verhuizen ze naar Batavia. Daar wacht een nieuwe uitdaging op hem. Hij heeft inmiddels ontslag verkregen uit zijn actieve militaire rol en neemt de inspectie van de kustverlichting en het loodswezen in Oost-Indië tot zijn taak. In Batavia wordt het gezin uitgebreid tot acht personen. In 1874 besluit het gezin naar Nederland terug te keren. Het vestigt zich in Leiden (Hogewoerd 139). Hoogstwaarschijnlijk viel de keuze op Leiden vanwege het uitstekende universitaire klimaat waarin zij hun kinderen willen laten studeren. In Leiden verruilt De Laat de Kanter zijn militaire carrière voor een politieke.

Politieke loopbaan
De Laat de Kanters politieke loopbaan komt overigens moeilijk op gang. Bij verkiezingen en herkiezingen is het vaak kantje boord. Maar al naargelang zijn verblijf in Leiden wordt zijn optreden steeds meer gewaardeerd. Ondanks dat hij vrij autoritair is, snel resultaat wil zien en ook een hoogoplopend conflict niet uit de weg gaat, raakte hij toch geliefd bij de Leidenaren. Mede door wat hij gepresteerd heeft: een groot deel van de Leidse huishoudens sluit hij aan op een professioneel waterleidingsysteem. De oprichting van de Leidse Duinwater Maatschappij komt dan ook op zijn naam te staan, maar de eerlijkheid gebied te zeggen dat zijn voorganger hier ook al een dikke vinger in heeft gehad. De Watertoren in de Katwijkse duinen is daar een nog steeds in werking zijnde getuige van.
Onder zijn regie wordt het Van der Werffpark gecreëerd, wordt de paardentram in gebruik genomen en worden diverse scholen, waaronder de Practische Ambachtsschool, opgericht. Ook heeft hij bemoeienissen met de universiteit (curator), de 3 Octobervereeniging (ere-voorzitter) en de Kweekschool voor de Zeevaart (commissie van toezicht).

Tegenwerking
Maar tegen het einde van zijn burgemeesterschap wordt het hem steeds moeilijker gemaakt. Het heeft sowieso nooit willen boteren tussen hem en zijn politieke tegenstanders en zelfs vanuit zijn eigen stroming wordt hij vaak tegengewerkt. Soms zelfs op het persoonlijke vlak. Heftige geschillen maken het werk soms onuitvoerbaar en het zou niet verbazen als deze stress uiteindelijk geresulteerd heeft in een fatale hartverlamming.
Toch heeft hij heel veel betekend voor de stad. Het is daarom onbegrijpelijk dat hij nooit die erkenning gekregen heeft van zijn collega's, althans, niet bij leven. Van hogerhand werd zijn inzet wel op de juiste wijze beoordeeld zo is hij naast verleende militaire Willemsorde ook geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1884). Louis Marie de Laat de Kanter overlijdt op 4 februari 1894. Hij is op Groenesteeg begraven.

Bronnen:
Het Leidse Pluche, www.janvanhout.nl
Historische vereniging Oud Leiden
Leidsch Dagblad
Leidse Glorie, rondleiding over de historische begraafplaats Groenesteeg (L. Kallenberg)
Wikipedia
www.nederlandsekrijgsmacht.nl

Foto's: Hans Elstgeest, J. Goedeljee & zn (portret De Laat de Kanter), RAL (watertoren Katwijk)