De Hulst uit de Thorbeckestraat

In de achtertuin van de woning op de hoek van de Zoeterwoudse singel / Thorbeckestraat staat een tot boom uitgegroeide Hulst, Ilex aquifolium. In de stad gebeurt het niet vaak dat Hulst zover uitgroeit . De meeste exemplaren blijven struiken. In tuinen wordt vaak voordat de plant tot boom is uitgegroeid de snoeischaar gehanteerd. Lange tijd werd de hier genoemde Hulst in zijn bestaan bedreigd. Er bestond er een bouwplan voor deze tuin. De buurt heeft er zeventien jaar voor gevochten om bouwen in deze tuin te verhinderen. Dankzij deze inzet zijn de plannen verijdeld en is een aantal 'monumentale' bomen van hun voortbestaan verzekerd, onder andere onze Hulst. Het is een prachtige boom met een relatief forse stam. Omdat in het algemeen Hulst niet snel groeit en nooit erg hoog wordt vermoed ik dat deze boom ouder is dan honderd jaar. Dat zou men niet verwachten van zo'n 'klein' boompje!

Tijdens de kerst hanteren worden takken van de Hulst te vaak gebruikt als kerstversiering. Dit betreft vooral de besdragende bomen of struiken. Dat zijn vaak vrouwelijke exemplaren. Hulst kent namelijk zowel mannelijke als vrouwelijke planten. Als men een besdragende vorm tegenkomt wil dat niet altijd zeggen dat men met een vrouwtje te maken heeft. Er zijn echter ook twee slachtige exemplaren. Om de planten te sexen moet men in het voorjaar kijken naar de bloemen in de okselknoppen. Als de bloemen alleen meeldraden hebben heeft men met een mannetje te maken.

Het jaar 2000 is een goed hulstjaar. De besdragende planten zagen rood van de vruchten. De hierboven genoemde Hulst had geen bessen en is daarom hoogstwaarschijnlijk een mannetje. De bessen worden door vogels gegeten. Ze zijn echter niet erg in trek en blijven daarom lang in de plant aanwezig. Soms verdwijnen ze heel snel als er liefhebbers langskomen. Een vlucht Koperwieken kan ervoor zorgen dat een plant in één nacht leeg is. En de door vogels uitgepoepte zaden zorgen er voor dat in diverse tuinen en parken Hulst groeit.

In de Achterhoek staat een aantal Hulstbomen die 400 tot 500 jaar oud zijn met een stamdiameter van twee meter. Zij behoren tot de oudste en grootste van Europa. In Engeland staat waarschijnlijk de allergrootste van Europa, een 23 meter hoog exemplaar met een stamdiameter van 4,40 meter. Hulst groei van nature als ondergroei in bossen en verdraagt veel schaduw. De plant heeft een voorkeur voor losse, humeuze grond en kan ook in andere grond groeien, behalve wanneer daar water in blijft staan.

De Hulstfamilie omvat ongeveer vierhonderd soorten, die voor het grootste deel tot de groep ìIlexenî behoren en merendeels leerachtige, wintergroene bladeren hebben. In alle werelddelen komen vertegenwoordigers voor; in hoofdzaak in tropische en subtropische gebieden. In Europa is alleen onze Hulst inheems. De bladeren van Hulst zijn hard en leerachtig, glanzend aan de bovenzijde en dof aan de onderkant. Ze hebben een zodanige aanpassing dat ze voorkomen dat de Hulst in de winter veel water verliest. Daarom kan deze plant in de winter groen blijven; dit in tegenstelling tot andere bomen. Hulstbladeren zitten soms langer dan twee jaar aan de plant.

Onderin Hulst zitten vaak bladeren met scherpe stekels als afweer tegen vraat; bovenin ontbreken deze. Hulstmineervliegen, een glanzend zwart vliegje van zoín vier millimeter, hebben geen last van deze stekels. In het voorjaar zijn de bladeren van heel erg veel Hulstbomen en ñstruiken in onze buurt aangetast door de larven. De larven overwinteren in de bladeren. In het voorjaar zitten zij in de bladeren en graven (= mineren) blaasvormige gangen. Soms gaat een struik daardoor dood. Vaak is dit niet het geval. Veel mensen vinden deze aantasting niet mooi. Meestal vallen de bladeren na verloop van tijd van de struik en vormt de plant daarna nieuwe. Het bestrijden van de Hulstmineervlieg is veelal moeilijk en zinloos.

Al in de middeleeuwen speelde Hulst een rol in de folklore. De Kelten plantten hem zo dicht mogelijk bij huis: hij zou boze geesten op afstand houden! Aangezien Hulst veel gebruikt wordt als kerstversiering komt de vraag naar voren of Hulst ook als plant in de Bijbel wordt genoemd of een relatie heeft met het christendom. Volgens mij is dat niet het geval. Het gebruik van Hulst heeft derhalve geen christelijke achtergrond Hulst is gewoon een plant om van te genieten, bijvoorbeeld met de kerst.