Bomen in de Wasstraat

Blijdschap is een boom
Waarin de sappen stijgen
Onder de veilige schors
Naar de heilige vleugels der twijgen

Pieter G. Buckinx (1903-1987) in ‘Blijdschap is een boom’

Op de Nationale Boomplantdag, op 22 maart 2006, hebben leerlingen van de Lorentzschool een Canadese populier geplant achter het toegangshek van het Roomburgerpark aan de Van Vollenhovenkade. Met de aanplant van deze jubileumboom hebben de wijkvereniging en de gemeente herdacht dat honderd jaar geleden begonnen werd met de aanleg van de Burgemeesterswijk. Ik vroeg mij af welke bomen er in de Wasstraat - de eerste straat in de wijk -  groeien en of daar ook een populier bij is. Met mijn overbuurvrouw Hennie Korthof ging ik op onderzoek uit naar een antwoord op die vragen.

Bomen van honderd jaar?
De Wasstraat kan in twee stukken worden verdeeld: het oudste gedeelte tussen de Zoeterwoudsesingel en de Thorbeckestraat (‘met de scherpe bocht’), en het nieuwere gedeelte tussen de Thorbeckestraat en de De Meij van Streefkerkstraat. In het oudste gedeelte is geen populier te vinden. De keuze voor een populier als jubileumboom heeft volgens mij dus niets met het jubileum te maken. In het nieuwere gedeelte groeit deze soort wel. Rond het pleintje in de buurt van de Cobetstraat staan zeven Italiaanse populieren. De Canadese en de Italiaanse populier stammen beide af van de zwarte populier, Populus nigra, en behoren eigenlijk tot dezelfde soort.

Er staan in de Wasstraat volgens mij geen bomen die er in 1906 al stonden; alle bomen zijn jonger dan honderd jaar. In het oudste gedeelte groeien de grijze els, Alnus incana (tien exemplaren), en een ondersoort van de zwarte els, Alnus glutinoa ‘laciniata’ (één exemplaar). De grijze elzen zijn circa vijftig jaar oud en hun stamomtrek op 150 cm hoogte is gemiddeld 120 cm. De zwarte is ongeveer vijftien jaar oud en heeft een stamomtrek van 37 cm. Verder staan er 17 sierperen (Pyrus spp.). De vruchten lijken op appels. Bij het neusje van peren zitten nog - in tegenstelling tot appels - de kelkbladeren van de bloemen. Zij zijn gemiddeld 24 jaar oud en hun stamomtrek is gemiddeld 48 cm. Terwijl de bomen werden opgemeten kroop een boomkruipertje langs de stam omhoog. Een bewoonster vertelde dat de aanwezige bloeiende perenbomen haar hadden gestimuleerd daar te gaan wonen. De aanplant in het nieuwere gedeelte van de straat is voor een gedeelte anders dan die in het oudste gedeelte. In het nieuwe gedeelte is alleen de ondersoort van de zwarte els aanwezig (drie bomen van vijftig jaar met een stamomtrek van 111 cm; twee bomen van vijftien tot twintig jaar met een stam van 29 cm). Er zijn evenals in het oude gedeelte sierperen (gemiddeld 38 jaar oud en met een gemiddelde stamomtrek van 51 cm) en daarnaast zijn er populieren rond het pleintje.

Over honderd jaar
Zullen er van de aanwezige bomen over honderd jaar nog exemplaren aanwezig zijn? Ik verwacht het niet. Zowel elzen als peren halen zelden die hoge leeftijd. Aan de bomen in de straat is te zien dat er de afgelopen jaren regelmatig jongere zijn aangeplant want er is veel variatie in de dikte van de stammen. Waarschijnlijk is dat gebeurd omdat de bomen ziek waren of dood gingen. Ook populieren worden vaak niet ouder dan vijftig jaar. De Italiaanse in het nieuwere gedeelte van de Wasstraat, geplant in 1930, zijn voor een populier al erg oud en dik. Hun stamomtrek is gemiddeld 287 cm. Honderd jaar worden ze niet want er zijn al plannen om ze te kappen. Gezien de levensverwachting van populieren verwacht ik ook niet dat de jubileumboom er nog is als gevierd wordt dat de wijk tweehonderd jaar bestaat. Daarom verwacht ik dat ook de nieuwe herdenkingsboom al verdwenen zal zijn als gevierd wordt dat de wijk tweehonderd jaar bestaat, mogelijk zelfs al als de wijk 150 jaar oud is. De kans dat die boom niet erg oud wordt is vergroot omdat ik helaas op 3 mei 2006 ontdekte dat die jubileumboom al (moedwillig?) was beschadigd.

Hopelijk blijft men er de komende honderd jaar voor zorgen dat verdwenen bomen worden vervangen door nieuwe en jongere zodat altijd geldt: Blijdschap is een boom waarin de sappen stijgen!